TỪ YẾU TỐ LỊCH SỬ
Di tích Chùa Đức Minh do thực dân Pháp xây dựng năm 1936. lúc này Chùa có tên là Chùa Xa Cát. Năm 1972, Chùa bị bom Mỹ đánh sập, chỉ còn Tam quan là nguyên vẹn. Đến năm 1993, để phục vụ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo của Phật tử, Chùa Xa Cát được xây dựng lại tại vị trí cũ và được đặt tên Chùa Đức Minh. Chùa Đức Minh mang giá trị lịch sử tiêu biểu, quá trình hình thành và phát triển của Chùa gắn liền với các giai đoạn lịch sử của vùng đất Hớn Quản nói riêng và của vùng đất Bình Phước nói chung.
Qua quá trình lịch sử, Chùa Đức Minh vẫn lưu giữ lại công trình Tam quan được xây dựng năm 1936. Đây là công trình tiêu biểu cho kiến trúc Chùa được xây dựng tại miền Đông Nam bộ trong quá trình phát triển và khai thác đồn điền cao su, vừa có nét đặc trưng riêng. Đó là kiến trúc Tam quan “thượng gia hạ môn”, kiến trúc này thường chỉ có ở các chùa tại khu vực Bắc Bộ Việt Nam.
Du khách ghé dâng hương tại chùa Đức Minh nhân dịp đầu xuân.
Chùa Đức Minh là nơi để bà con xã Minh Đức, các xã lân cận cũng như bà con phật tử ngoài huyện về sinh hoạt. Theo Sư cô Thích nữ Thành Nguyện - Trụ trì chùa Đức Minh cho biết: Hàng năm vào các dịp ngày lễ trọng của đất nước, của dân, cũng như các ngày lễ của nhà chùa, thì nhiều phật tử, du khách tại nhiều nơi, trong đó có nhiều du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh, Bình Dương ghé thăm, dâng hương để cầu cho bản thân, gia đình được mạnh khỏe, bình an. Bên cạnh đó, nhiều Đoàn còn về Chùa để cùng phối hợp tổ chức các hoạt động thiệu nhiện, chia sẻ những phần quà giá trị, ý nghĩa đối với những bà con nhân dân, các em thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn tại xã Minh Đức.
ĐẾN VIỆC LẬP HỒ SƠ CÔNG NHẬN KIẾN TRÚC
Từ kết quả điều tra kiểm kê di tích lịch sử - văn hóa tỉnh Bình Phước năm 2019 do Bảo tàng tỉnh thực hiện, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND huyện Hớn Quản, các cơ quan, ban ngành có liên quan thực hiện công tác kiểm kê di tích trên địa bàn tỉnh. Trong đó có di tích Chùa Đức Minh. Đến ngày 14/02/2020, di tích được đưa vào Danh mục Kiểm kê di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh Bình Phước do Chủ tịch UBND tỉnh ban hành tại Quyết định số 276/QĐ-UBND.
Từ việc kiểm kê, khảo sát, tiến hành hoàn thiện các thành phần hồ sơ khoa học, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình UBND tỉnh tại Tờ trình số 3452/TTr-SVHTTDL ngày 23/12/2021 về việc đề nghị xếp hạng cấp tỉnh đối với di tích Chùa Đức Minh. Đến ngày 10/01/2022, di tích được Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh tại Quyết định số 47/QĐ-UBND.
Phó Giám đốc Sở VH, TT & DL - Nguyễn Khắc Vĩnh cho biết: “Để thực hiện công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích, năm 2021, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo Bảo tàng tỉnh phối hợp với các cơ quan, ban ngành có liên quan của huyện Hớn Quản và các cơ quan, ban ngành khác trên địa bàn tỉnh xây dựng hồ sơ khoa học di tích Chùa Đức Minh đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Công tác lập hồ sơ được thực hiện trên cơ sở các quy định tại Thông tư 09/2011/TT-BVHTTDL ngày 14/7/2011 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định về nội dung hồ sơ khoa học để xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa và danh lam thắng cảnh”.
Các cứ các quy định của pháp luật, Sở VH, TT và DL, Bảo tàng tỉnh đã làm việc cùng Ban Trị sự chùa Đức Minh, sư cô Thích Nữ Thành Nguyện - Trụ trì Chùa, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam huyện Hớn Quản, phật tử, chính quyền và nhân dân địa phương nhằm thu thập tư liệu, tài liệu phục vụ công tác xây dựng lý lịch di tích; xây dựng tập ảnh khảo tả di tích, bản thống kê hiện vật thuộc di tích; bản vẽ kỹ thuật di tích; lập bản đồ vị trí và chỉ dẫn đường đi đến; thống nhất biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích.
Sau khi hoàn thiện các thành phần hồ sơ khoa học, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trình UBND tỉnh tại Tờ trình số 3452/TTr-SVHTTDL ngày 23/12/2021 về việc đề nghị xếp hạng cấp tỉnh đối với di tích Chùa Đức Minh. Đến ngày 10/01/2022, di tích được Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh tại Quyết định số 47/QĐ-UBND.
Từ việc xây dựng hồ sơ khoa học di tích Chùa Đức Minh đề nghị xếp hạng di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật là một quá trình nỗ lực không chỉ Bảo tàng tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam huyện Hớn Quản, Ban Trụ trì Chùa Đức Minh, chính quyền và nhân dân huyện Hớn Quản và của rất nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân khác. Qua đó, nhằm bảo tồn, phát huy các giá trị của di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật Chùa Đức Minh. Để cho phật tử, bà con nhân dân gần xa, vãng cảnh, dâng hương, chiêm ngưỡng một công trình có bề dày lịch sử, kiến trúc nghệ thuật có một không hai trên địa bàn huyện Hớn Quản.
UBND huyện Hớn Quản
